Bir iş fikrinin hayata geçirilip bir start-up’tan çok uluslu, halka açık bir şirkete dönüşmesindeki yolculuğunda yatırım hayati rollerden birini oynamaktadır. Yatırımlar; yapılan yatırım miktarlarına, yatırım yapılan girişimin içinde bulunduğu döneme, yatırımın kimin tarafından yapıldığına uygun olarak farklı şekilde adlandırılmaktadır. Bu yazımızda yatırım turlarının çeşitlerinden, hangi aşamanın hangi yatırım turunu temsil ettiğinden ve bir girişimin hangi yatırım turu için ne gibi hazırlıklar yapması gerektiğinden bahsedeceğiz.
İlk yatırım turu olarak Tohum Öncesi (Pre-seed) aşaması görülmektedir. Bu aşama bir start-up’ın kurucusunun faaliyetlerini genel olarak ilk kez başlattığı dönemi temsil etmektedir. Bu aşamada genellikle yatırımcı olarak kurumsal bir yapı içerisinde bulunmayan girişimcinin kendisi, arkadaşları, ailesi ve gene buna benzer nitelikteki melek yatırımcılar yer almaktadır. Tohum öncesi aşaması şirketin girişim fikrinin ne kadar komplike olduğuna bağlı olarak çok kısa veya çok uzun bir süre içerisinde tamamlanabilmektedir.
İkinci yatırım turu olarak ise Tohum (Seed) aşaması görülmektedir. Tohum aşaması ilk resmi öz kaynak yatırımı aşamasıdır. Bu aşamada alınan yatırım; pazar araştırmaları, ürün geliştirme ve doğru ekibi oluşturma gibi şirketin ilk adımlarını finanse etmek amacıyla kullanılmaktadır. Bu aşamada temel olarak tohum öncesi aşamada yer alan yatırımcılara ek olarak melek yatırımcılar, kurumsal yatırım kuruluşları ve benzeri yatırımcılar yer almaktadır. Tohum aşaması yatırım turları sermaye açısından oldukça farklılık gösterse de genellikle 10.000 $ ile 2 milyon $ arasındadır.
Üçüncü aşamada ise Seri A tipi yatırım turu karşımıza çıkmaktadır. Tohum öncesi ve tohum aşamasını tamamlayan bir girişim, KPI’larını geliştirdikten sonra iş ölçeğini, büyüme performansıyla optimize etmek için Seri A yatırım turu aşamasına geçer. Seri A yatırım turunda uzun vadeli sürdürülebilirlik ve ölçeklenme sağlayacak bir iş modeli geliştirmek hayati bir rol oynamaktadır. Seri A aşaması yatırım miktarları genellikle 2 milyon $ ile 15 milyon $ arasındadır ancak son yıllarda ileri teknoloji şirketlerinin yüksek değerlemeleri nedeniyle artış göstermiştir. Seri A aşaması yatırımları genellikle kurumsal yatırımcılar tarafından bir lider yatırımcı önderliğinde konsorsiyum şeklinde gerçekleştirilmektedir.
Dördüncü aşamada Seri B tipi yatırım turu karşımıza çıkmaktadır. Bu aşamada girişim artık işleri geliştirmekten ziyade daha kurumsal bir yapı içerisinde yapılandırmak ve daha çok pazara erişmek amacı taşımaktadır. Tohum ve Seri A yatırım aşamalarından geçerek daha büyük ölçekte hizmet vermeye hazır olduklarını ispatlayan girişimler Seri B yatırımı ile bu amaçlarına uygun olarak girişimlerini büyütmeyi amaçlamaktadırlar.
Genellikle son aşama olarak ise Seri C tipi yatırım turu görülmektedir. Bu aşamaya gelen girişimler Seri C yatırımı ile ürün gamını genişletmek, yeni pazarlarda hizmet vermek, şirket satın alarak iş ölçeğini genişletmek veya halka arz olmadan önce değerlemesini arttırmayı amaçlamaktadır. Bu bilgiler ışığında değerlendirdiğimizde Seri C yatırımları; girişimleri ölçeklendirmeye, olabildiğince hızlı ve başarılı bir şekilde büyütmeye odaklanmaktadır. Seri C yatırımlarında artık kurumsal risk sermayesi yatırımcılarının yanı sıra şirketin başarısını kanıtlaması nedeniyle fon yönetim şirketleri, yatırım bankaları ve benzeri kurumsal yatırım şirketleri rol almaktadırlar.
Genellikle yatırım turlarında son aşama olarak Seri C aşaması görülmektedir. Ancak girişimler tercihlerine bağlı olarak D ve E tipi seriler ile fon arayışlarına devam etmeyi tercih edebilirler. Seri D ve E ile şirketler Seri C aşamasında hedefledikleri finansman ihtiyacına ulaşamamaları durumunda bu eksiklerini tamamlamayı veya halka arz öncesinde son bir hamle ile değerlemelerini arttırmayı amaçlamaktadırlar.
Genel olarak yatırım turlarından bahsetmişken ilgili turlarda gerçekleşen yatırım miktarları, şirket değerlemeleri ve şirketin hangi süreçte olduğu her ülke ve pazar için değişkenlik gösterdiğini söylememiz gerekiyor. Türkiye’de tohum aşama olarak nitelenen bir turun ABD’de tohum öncesi olarak tanımlandığı görebiliriz. Yine benzer şekilde Türkiye’de Seri A öncesi olarak nitelenen bir turda toplanan fon miktarının ABD’de tohum aşaması ve hatta öncesinde toplandığına şahit oluyoruz. Ekosistemin gelişmişliği, fon büyüklükleri ve fonlara ulaşımın kolaylığı gibi etmenler bu aşamalar arasında farkların ortaya çıkmasına sebep olmaktadır.
Biz de APY olarak bünyemizde bulunan 8 Girişim Sermayesi fonlarıyla Tohum aşaması ve Seri A olarak niteleyebileceğimiz aşamalarda girişim ekosistemine aktif olarak yatırım yapmaktayız.
APY Ventures ailesi olarak gösterdiğiniz ilgi için çok teşekkür ederiz. Herhangi bir soru, görüş ve öneriniz için gsyf@albarakaportfoy.com.tr adresinden bizlerle iletişime geçebilirsiniz. Bir sonraki yazılarımızda görüşmek üzere.